Brightspace is de digitale leeromgeving die Saxion-studenten en -docenten ondersteunt bij het onderwijs. Dit gebeurt via cursusomgevingen die gekoppeld zijn aan specifieke leereenheden binnen het curriculum.
Dit advies biedt richtlijnen voor situaties waarin het wenselijk is om een cursusomgeving aan te maken die niet direct aan het curriculum is gekoppeld. Het richt zich dus op uitzonderingen, naar schatting 10% van de cursusomgevingen binnen Brightspace. Het doel is om zowel de aanvrager (bij een dienst of academie) als de functioneel beheerder houvast te geven bij het beoordelen van dergelijke verzoeken. Aan het advies is een checklist toegevoegd die ook als samenvatting van het advies dienen.
Inhoudsopgave
Inleiding: Cursusomgevingen in Brightspace
In een LMS staat het onderwijs en het leren centraal. Dit wordt georganiseerd via cursusomgevingen. Een cursusomgeving in het Learning Management System (LMS) Brightspace is een afgeschermde digitale ruimte waarin een specifieke cursus wordt georganiseerd en beheerd. Een cursusomgeving biedt de op de omgeving ingeschreven docenten, studenten en andere betrokkenen de mogelijkheid om toegang te krijgen tot specifieke cursusmaterialen, opdrachten, communicatiekanalen en tools die nodig zijn voor het doceren en leren.
Brightspace kent duizenden cursusomgevingen. Deze cursusomgevingen in Brightspace zijn te verdelen in 2 groepen: Courses en non-courses.
Courses
Courses zijn die cursusomgevingen die direct aansluiten op het onderwijs dat Saxion aanbiedt aan haar studenten en cursisten. Deze cursusomgevingen zijn veelal gekoppeld aan een specifiek onderdeel van het curriculum van de opleidingen1 , zoals een leereenheid, een module, het smart solutions semester, een minor, de stage of het afstuderen. Naar schatting 90% van de cursusomgevingen vallen onder de definitie van courses. Courses worden vanaf studiejaar 2026-2027 geautomatiseerd aangemaakt op basis van de onderwijscurricula die in TimeEdit zijn vastgelegd. Het is ook de bedoeling dat inschrijvingen geautomatiseerd zullen verlopen. Er is geen twijfel dat courses in Brightspace thuishoren. Dit is waar het LMS Brightspace voor is aangeschaft.
1 Ook de cursusomgeving die cursorisch onderwijs ondersteunt valt onder de definitie van courses. Voor de eenduidigheid houden we de term curriculum aan als uitgangspunt in dit advies.
Non-Courses
De 10% van het totale cursusaanbod in Brightspace die niet rechtstreeks aansluiten op het onderwijsprogramma dat studenten of cursisten volgen noemen we non-courses. Non-courses kunnen een specifiek doel hebben, een specifieke doelgroep bedienen of om een andere reden bestaan. Voorbeelden van noodzakelijke non courses zijn opleidingscursussen met opleidingsspecifieke informatie, demo- omgevingen voor docenten en vaardigheids- of trainingscursussen voor studenten of medewerkers. Non-courses zijn per definitie niet gekoppeld aan een curriculum en op een enkele uitzondering na2 , worden ze niet automatisch aangemaakt. Ook inschrijvingen zullen niet geautomatiseerd plaats vinden. Dat gebeurt handmatig, in bulk of via self service inschrijving.
2. Alleen opleidingscursussen worden automatisch aangemaakt. Studenten worden hier ook automatisch op ingeschreven. De basis hiervoor vormt hun opleidingsinschrijving in het SIS.
Belangrijkste verschillen tussen Courses en Non-courses
De 10% van het totale cursusaanbod in Brightspace die niet rechtstreeks aansluiten op het onderwijsprogramma dat studenten of cursisten volgen noemen we non-courses. Non-courses kunnen een specifiek doel hebben, een specifieke doelgroep bedienen of om een andere reden bestaan. Voorbeelden van noodzakelijke non courses zijn opleidingscursussen met opleidingsspecifieke informatie, demo- omgevingen voor docenten en vaardigheids- of trainingscursussen voor studenten of medewerkers. Non-courses zijn per definitie niet gekoppeld aan een curriculum en op een enkele uitzondering na Alleen opleidingscursussen worden automatisch aangemaakt. Studenten worden hier ook automatisch op ingeschreven. De basis hiervoor vormt hun opleidingsinschrijving in het SIS. , worden ze niet automatisch aangemaakt. Ook inschrijvingen zullen niet geautomatiseerd plaats vinden. Dat gebeurt handmatig, in bulk of via self service inschrijving.
Alleen opleidingscursussen worden automatisch aangemaakt. Studenten worden hier ook automatisch op ingeschreven. De basis hiervoor vormt hun opleidingsinschrijving in het SIS.

In het vorig LMS is onvoldoende beheer geweest op non-courses waardoor ook cursusomgevingen werden aangevraagd en aangemaakt die niet thuishoren in een LMS en waarvoor (inmiddels) betere tools en middelen beschikbaar zijn bij Saxion.
Dit advies gaat over de non-courses en poogt richtlijnen af te geven wanneer het wel wenselijk is om een specifieke cursusomgeving voor een niet-curriculum gerelateerd onderdeel aan te maken en wanneer dat niet het geval is. Het wil daarmee een handvat geven aan zowel de aanvrager bij een dienst of een academie als de functioneel beheerder die gevraagd wordt de cursus te creëren.
Richtlijnen voor cursusomgevingen in Brightspace
Met dit advies willen we duidelijkheid bieden aan zowel centrale als academiemedewerkers, zodat er duidelijke richtlijnen zijn voor het aanvragen en aanmaken van nieuwe cursusomgevingen in Brightspace. Het is niet mogelijk om op voorhand een uitputtende lijst op te stellen met alle soorten en typen cursusomgevingen die vanuit academies of diensten kunnen worden aangevraagd. Daarom willen we vooral algemene uitgangspunten hanteren. Deze kunnen in feite als checklist dienen.
Ter illustratie en toelichting volgt daarna een, weliswaar niet uitputtende, voorbeeldlijst met diverse soorten courses en non-courses die afhankelijk van hun aard of doelstelling wel of niet in Brightspace zouden moeten worden aangemaakt. Daarmee zijn we strikter en duidelijker dan het Blackboardbeleid hierop in het verleden. Daar staat tegenover dat het aantal goede of zelfs betere alternatieven inmiddels ook groter is dan in de Blackboardtijd.
Algemene richtlijnen
Voor de bepaling of een cursusomgeving behoort te worden aangemaakt in Brightspace hanteren we de volgende richtlijnen:
- Brightspace is een applicatie die ondersteunend is bij het leerproces.
- Saxion kent met medewerkers, studenten, cursisten en aanmelders diverse soorten gebruikers die mogelijk baat hebben bij toegang tot de leeromgeving.
- Alleen met een Saxionaccount kan worden ingelogd in Brightspace, dat is een voorwaarde. Externe gebruikers zonder Saxionaccount kunnen niet inloggen en hebben daarom nooit toegang tot cursusomgevingen.
- Met het gebruik van platforms zoals Teams en SharePoint kent Saxion beleid dat, met name voor medewerkers, gericht is op het centraliseren van documentbeheer via SharePoint en het bevorderen van samenwerking via Teams. Als primaire samenwerkomgeving gebruikt Saxion MS Teams. Brightspace is daarmee voor medewerkers niet bedoeld als het systeem om online documenten uit te wisselen of te bewaren. Met MS Teams en SharePoint zijn hier goede alternatieven voorhanden. Als je wil dat studenten read-only toegang hebben tot informatie is Teams helaas niet geschikt en is Brightspace een betere optie.
- Algemene Saxioncommunicatie vindt primair plaats via MijnSaxion (intern), via mail of via de Saxion.nl website.
- Per opleiding 3 is het toegestaan 1 algemene opleidingscursus (non-course) te gebruiken. Opleidingscursussen worden op basis van het Saxion opleidingsaanbod nu al standaard aangemaakt in Brightspace en alle studenten met een inschrijving op de opleiding worden hier automatisch op ingeschreven.
- Opleidingscursussen worden gebruikt om opleidingsspecifieke informatie die overstijgend is aan de courses die het curriculum ondersteunen te kunnen delen.
- Opleidingscursussen kennen, als enige cursusomgeving, geen einddatum. Studenten worden geautomatiseerd in en uitgeschreven op basis van hun opleidingsinschrijving.
- Opleidingscursussen worden ook gebruikt om self service inschrijving te realiseren.
- Het is aan de opleiding om te bepalen of de opleidingscursus wordt gebruikt en (via een instelling) zichtbaar is voor studenten.
- De meeste opleidingsspecifieke informatie die niet elders geplaatst kan of moet worden, wordt in de opleidingscursus opgenomen. Het is expliciet niet wenselijk dat daarnaast nog andere informatieve (non-course) cursusomgevingen worden aangemaakt.
3. Opleidingscursussen zouden in principe gericht moeten zijn op de gehele opleiding. In het geval van SPS is soms een verdere of iets andere uitsplitsing gemaakt voor deeltijdstudenten.
Richtlijnen voor aanvragen, inschrijven en beëindigen van non-courses
- Omdat non-courses in feite de uitzonderingen zijn op de gebruikelijke afspraken over wat in Brightspace wordt vastgelegd, betekent dit dat aanvullende afspraken nodig zijn om deze specifieke groep cursusomgevingen te beheren. Deze hebben te maken met het aanvragen, inschrijven van cursisten en het beëindigen en verwijderen van de cursus. Conform het advies over de Course Life Cycle en het bewaren en verwijderen in Brightspace van gegevens d.d. 2 januari 2025. Hierin is opgenomen dat het dringende advies is om aan elke course altijd een einddatum mee te geven.
- Non-courses mogen, net als courses, alleen worden aangevraagd door de bevoegde Brightspace keyusers/projectleiders van de academie of bij de contactpersoon voor de dienst. Diensten zoals BSO of OSS kennen i.t.t. de academies nog geen key user. Het is verstandig dit in te richten. Bij BSO zou dit een rol voor FB kunnen zijn, bij OSS kan dit bij TLC liggen. Andere diensten, die bijvoorbeeld een cursus voor medewerkers willen inrichten, kunnen zich richten tot TLC of FB BSO..
- Brightspace keyusers/ projectleiders controleren of de aanvragen voldoen aan de beschreven uitgangspunten en richtlijnen. Hiervoor is een checklist beschikbaar.
- Inschrijven van gebruikers is de verantwoordelijkheid van de academie of dienst en kan desgewenst handmatig worden uitgevoerd of in bulk worden ingelezen, of er wordt gebruik gemaakt van de self-enrollment-tool Discover in Brightspace.
- Non-courses hebben een begin- en een einddatum, net zoals courses, waarmee ze ook gearchiveerd worden volgens dezelfde regels.
- De default einddatum van non-courses die wordt gehanteerd is net als courses jaar +3. Deze datum wordt ook gebruikt indien geen einddatum wordt aangegeven door aanvrager. De non-course wordt daarna verwijderd.
- Onderwerpen met een sterke verwevenheid met het onderwijs zoals: scriptie, stage, arbeidsmarkt oriëntatie, leerlijn horen, waar het onderwijsmateriaal betreft, thuis in Brightspace en worden beschouwd als courses. Als het alleen om informatiedeling gaat en student geen materialen hoeft in te leveren, wordt de informatie geplaatst in de opleidingscursus.
- Er dient rekening mee te worden gehouden dat Brightspace op systeemniveau is ingericht en opgezet voor het Saxiononderwijs. Dit vertaalt zich in Brightspace in zaken zoals de homepage, de inrichting van courses, de navigatiebalk en beschikbare tools. Dit wordt voor andere doeleinden of doelgroepen (zoals medewerkers) niet aangepast. Het beschikbaar stellen van Brightspace voor andere doelgroepen is daarom mogelijk niet altijd een goed idee. Wat het beschikbaar stellen lastig maakt zijn de volgende zaken:
- Gebruikers kunnen zich niet altijd zelf inschrijven voor cursussen, dit moet handmatig in Brightspace door administratieve medewerkers plaatsvinden die hiertoe (nu) geen rechten hebben.
- Delandingspagina, inrichting vancourses, denavigatiebalk en beschikbaretools zijn vastgesteld. Het is te complex en bewerkelijk om daar een tweede inrichting voor bijvoorbeeld professional education of eigen HR-cursussen inte zetten. De bestaande inrichting is daarmee een gegeven voor deze cursussen.Er is ook geen beheercapaciteit beschikbaar voor dergelijke uitzonderingen.
- Een definitieve (alternatieve?) oplossing zou een aparte Brightspace-omgeving zijnvoor cursussen voor andere doelgroepen. Dat voorkomt ook dat studenten potentieel toegang krijgen tot omgevingen die niet voor hen bedoeld zijn. Dit is echter een project op zich en vraagt om aparte besluitvorming.
- Onderwijs aan docenten, onderzoekers en andere medewerkers hoort thuis in Brightspace. Docenten kunnen daarmee ook een “student-rol” in een Brightspace cursusomgeving hebben. Inschrijven op de cursusomgeving kan via zelfinschrijving, handmatig door cursuseigenaar (zijn vaak kleinere volumes) of eventueel via een bulkinschrijving. De administratie en verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de eenheid die het onderwijs verzorgt.
- Omdat content uit Brightspace cursusomgevingen gekopieerd kan worden naar andere cursusomgevingen, is het toegestaan non-course in te zetten waarin uitsluitend content is opgenomen ten behoeve van distributie naar andere cursusomgevingen. Op deze manier wordt het mogelijk om content maar 1 keer te ontwikkelen, om het vervolgens te plaatsen in 1 of meerdere andere cursusomgevingen. Dat zullen dan vooral courses zijn. Denk bijvoorbeeld aan studievaardigheidscursussen over bibliotheekvaardigheden. De methodiek is enigszins vergelijkbaar met materiaal dat door ‘derden’ worden ontwikkeld. Ook dat wordt vaak geïntegreerd of overgenomen in andere courses (al dan niet via H5P of SCORM-pakketten).
Uitgewerkt (voorbeeld) overzicht mogelijke types courses én non-courses in Brightspace
Op basis van bovenstaande uitgangspunten biedt onderstaande lijst een niet uitputtend overzicht van de meest voorkomende soorten courses en non courses die aangevraagd worden.
Deze lijst kan keyusers en beheerders helpen bij het bepalen of een aanvraag voor een cursus met een bepaald doel wel of niet in Brightspace thuishoort.
Doel van de cursusomgeving | Doelgroep | (Non-) Course | Bright space J/N | Alternatief / toelichting |
Leereenheid | Studenten / cursisten / docenten / beoordelaars | Course | J | Algemene term: gaat hier ook om modules, minoren, projecten, leergangen etc. het overgrote deel van de courses in Brightspace. |
Opleidingsinformatie | Studenten / (docenten) | Non-course | J | Opleidingscursus (1 per opleiding). Omvat eventueel ook selfservice toegang. Is automatisch aangemaakt. |
Stage / Afstuderen | Studenten/ docenten / beoordelaars | Course | J | Kies voor eJournal indien ook externe beoordelaars toegang dienen te krijgen |
Cursus / cursorisch onderwijs | Cursisten / studenten / docenten | Course | J | Cursisten moeten wel een Saxionaccount hebben. |
Medewerkerstrainingen | Medewerkers | Non-Course | J | Denk aan vaardigheidstrainingen voor medewerkers. |
Studenttrainingen | Studenten | Non-Course | J | Hier kan bijvoorbeeld gedacht worden aan cursussen die studenten leren hoe als coach op te treden. |
Testcursussen, persoonlijke werkplaatsen | Docenten, medewerkers | Non-Course | J | Iedere medewerker heeft een eigen persoonlijke werkplaats/ democursusomgeving om zaken uit te proberen. Deze wordt automatisch aangemaakt. Academies hebben een aantal studenten-testaccounts en democursusomgevingen. |
Zelfstudiecursussen voor aanmelders (behorend bij processen aanmelden, selecteren of toelaten) | Aanmelders | Non-Course | J | Het kan een onderdeel van de toelating zijn dat aanmelders een cursusomgeving zelfstandig moeten doorlopen. NB. Een voorwaarde is dat aanmelders toegang hebben tot Brightspace. De aanpassingen die daar eventueel voor nodig zijn, behoren niet tot de verantwoordelijkheid van het Brightspace FB team. |
Cursussen voor leerlijnen / trajecten met meerdere vakken | Studenten | Course | J/N | Toegestaan voor de individuele cursusomgevingen in de leerlijn. Daarmee is het vergelijkbaar met een leereenheid binnen een opleiding. Let op: volgen op langere termijn over meerdere cursusomgevingen heen, is niet mogelijk met een LMS als Brightspace. |
Bron omgeving voor content. | Docenten / ontwikkelaars | Non - Course | J | Cursusomgeving in Brightspace waarin modules zijn ontwikkeld, die eenvoudig kunnen worden gekopieerd naar andere cursusomgevingen. Vooral handig als dit in meerdere cursussen terugkomt. Voorbeelden zijn: Studiesucces, talencursussen, career services, bibliotheekcursus, studie-vaardigheden, student coach etc. NB. Er zijn ook academies die juist studenten ook inschrijven op de broncursus, omdat daarnaar wordt verwezen vanuit andere cursusomgevingen zodat de informatie echt maar op 1 plek staat. |
BKE-cursus, BDB-cursus, BOO-cursus | Docenten | Non - Course | J/N (afhankelijk van doel) | Als doel Onderwijs Cursus in Brightspace t.b.v. het ‘leren’ van de docenten dan Ja. |
Documentatie-uitwisseling en samenwerking | Docenten | Non - Course | N | MS-Teams of website. |
Templates Saxion Coursemodel | Beheerders | Non - Course | J | Cursusstructuren. Cursusomgeving bevat academiespecifieke templates die gebruikt worden bij het aanmaken van nieuwe cursusomgevingen . Geen studentinschrijvingen. Enigszins vergelijkbaar met de eerder genoemde bron omgeving voor cursuscontent. |
Onderwijsontwikkeling | Docenten | Non - Course | J/N | Als het gaat om afstemmen en opstellen algemene onderwijsmaterialen dan via MS Teams of SharePoint. (Maar voor het daadwerkelijk inrichten van nieuw onderwijs is een cursusomgeving noodzakelijk.) |
Communicatie Saxion of academie (processen, nieuws en activiteiten) | Medewerkers, studenten, docenten | Non - Course | N/J | MijnSaxion zodra het cursusomgeving-overstijgend is. Een alternatief kan soms de opleidingscursus zijn. |
Lezingen, evenementen | Medewerkers, studenten | Non - Course | N | Uitzondering: als het gaat om ondersteunend lesmateriaal in een cursusomgeving én wanneer de doelgroep bestaat uit Saxionstudenten. Alternatieven: Website, SharePoint, MS Teams |
Instructiepagina’s onderwijstools zoals Qualtrics, Kaltura, etc. | Studenten, docenten, medewerkers | Non - Course | N | Geen cursussen met helpteksten. Hiervoor zijn Screensteps of Blendy of andere websites. |
Platform voor alumni | Alumni | Non - Course | N | Geen alternatief. Alumni hebben geen toegang tot Brightspace, want geen Saxion-account. |
Studieverenigingen | Studenten | Non-course | N | Teams, website, anders |
Studieadvies en studentenbegeleiding | Studenten | Non - Course | N | Gaat primair om algemene informatieverstrekking en documentatie-uitwisseling. MijnSaxion en/of e-mail. In een opleidingscursus in Brightspace kan wel informatie opgenomen worden voor studenten als er behoefte is om specifieke informatie achter “een slot” te zetten. |
Cursusomgeving Internationale studenten | Studenten | Non - Course | N | Gaat primair om informatieverstrekking en documentatie-uitwisseling specifiek voor internationale studenten. Opleidingscursus werkt waarschijnlijk niet goed omdat studenten in verschillende opleidingen zitten. Voorkeursalternatief: MijnSaxion, MS Teams en/of email. |
Checklist voor het aanvragen van een non-course cursusomgeving in Brightspace
Er is een checklist beschikbaar die geautoriseerde aanvragers helpt bij het beoordelen van de noodzaak en rechtmatigheid van een nieuwe cursusomgeving. Na het doorlopen van 8 stappen blijkt of het gaat om een Course in Brightspace en kun je de cursus aanvragen.
Checklist voor het aanvragen van een non-course cursusomgeving in Brightspace